نصب و راه اندازی پایه فلزی 3 تا 14 متر در مکانهای معمولی

نصب و راه اندازی پایه های فلزی روشنایی

راهنمای جامع نصب و راه اندازی پایه های فلزی روشنایی

نصب پایه های فلزی روشنایی یک پروژهٔ مهندسی دقیق است که نیازمند رعایت اصول فنی، ایمنی و استانداردهای خاص است.

این فرآیند نه تنها بر روشنایی و زیبایی محیط تأثیر می گذارد، بلکه مستقیماً با ایمنی عمومی و دوام تجهیزات در ارتباط است.

این مطلب به طور کامل تمامی مراحل را تشریح می نماید.

فاز اول:

مطالعات اولیه و برنامه ریزی

این مرحله، پایه و اساس موفقیت کل پروژه است.

انجام دقیق مطالعات اولیه از بروز مشکلات و هزینه های احتمالی در آینده جلوگیری می کند.

1.1 تعیین نیازها و اهداف پروژه

نوع کاربرد:

آیا پایه برای روشنایی معبر شهری، بزرگراه، پارک، فضای ورزشی، محوطهٔ صنعتی یا بیلبورد تبلیغاتی است؟ هر کاربرد، نیازمندیهای خاص خود را دارد.

سطح روشنایی مورد نیاز:

بر اساس استانداردهای ملی (مانند استاندارد ۵۴۳۹ ایران برای روشنایی معابر) و نوع کاربری، سطح روشنایی (بر حسب لوکس) تعیین می شود.

این عامل بر ارتفاع پایه و قدرت چراغ تأثیر مستقیم دارد.

الگوی توزیع نور:

بر اساس عرض معبر، فاصله بین پایه ها و ارتفاع نصب، الگوی نورپردازی (یکطرفه، دوطرفه، متقاطع و غیره) طراحی می شود.

1.2 انتخاب نوع پایه فلزی

پایه های فلزی عمدتاً از جنس فولاد گالوانیزهٔ گرم یا آلومینیوم هستند که در انواع مختلف تولید می شوند:

پایه ها (قوطی یا لوله ای یا چند وجهی):

رایجترین نوع، با مقطع هشت ضلعی یا قوطی.

به دلیل استحکام بالا، نصب نسبتاً آسان و مقرون به صرفه بودن، برای اکثر معابر و خیابانها گزینهٔ مناسبی هستند.

پایه های مخروطی (تلسکوپی):

دارای ظاهری مخروطی و زیباتر که مقاومت بالایی در برابر باد دارند.

معمولاً برای میادین و بلوارهای شهری مورد استفاده قرار می گیرند.

پایه های دکوراتیو (سازه های تزئینی):

علاوه بر کارکرد روشنایی، به عنوان یک المان زیباساز شهری عمل می کنند.

طراحی های متنوعی (کلاسیک، مدرن و …) دارند.

پایه های بلندمرتبه (ماست نوری):

برای روشنایی فضاهای بسیار وسیع مانند فرودگاهها، پایگاههای نظامی، استادیومهای بزرگ و میدانهای اصلی شهر استفاده می شوند.

ارتفاع آنها می تواند از ۲۰ متر تا ۴۰ متر متغیر باشد.

مقایسه انواع پایه های فلزی رایج و مزایا و معایب هر یک:

تکنولژی (قوطی): فولاد گالوانیزه قیمت مناسب، استحکام بالا، نصب آسان ظاهر صنعتی و ساده خیابانها، معابر فرعی، محوطه های صنعتی

مخروطی: فولاد گالوانیزه مقاومت عالی در برابر باد، ظاهر زیباتر قیمت بالاتر، حمل ونقل پیچیده تر میادین شهری، بلوارها، پارکها

دکوراتیو فولاد/آلومینیوم:

زیبایی بصری بالا، تنوع طراحی هزینه بسیار بالا، ممکن است استحکام کمتری داشته باشند فضاهای تاریخی، تفرجگاهها، ورودی شهرها

ماست نوری: فولاد گالوانیزه پوشش دهی مناطق بسیار وسیع هزینه نصب و نگهداری بسیار بالا، نیاز به فونداسیون عظیم فرودگاهها، بنادر، شهرکهای صنعتی بزرگ

1.3 مطالعات موقعیت مکانی و جانمایی

بررسی نقشه ها و اطلاع از قوانین شهری:

کسب مجوزهای لازم از شهرداری و سازمانهای ذیربط (برق، مخابرات، گاز و …) ضروری است.

بازدید از محل (باکس گذاری):

موقعیت دقیق هر پایه با میخکوبی یا علامتگذاری روی زمین مشخص می شود.

بررسی خاک (ژئوتکنیک):

آزمایش خاک برای تعیین مقاومت خاک، سطح آبهای زیرزمینی و نوع فونداسیون مورد نیاز انجام می شود.

این مرحله برای تعیین ابعاد دقیق پی حیاتی است.

تعیین فواصل و آرایش پایه ها:

فاصله بین پایه ها بر اساس ارتفاع پایه، توان چراغها و الگوی روشنایی محاسبه می شود.

یک قاعده کلی این است که فاصله بین پایه ها باید ۳ تا ۵ برابر ارتفاع پایه باشد.

فاز دوم:

اجرای فونداسیون (پی سازی)

فونداسیون، ستون نگهدارندهٔ پایه است و اجرای صحیح آن تضمین کنندهٔ پایداری و مقاومت پایه در برابر باد، زلزله و سایر نیروهای جانبی است.

2.1 گودبرداری و حفاری

 ابعاد گودال با توجه به ارتفاع پایه، نوع خاک و نیروهای وارده (نیروی باد) مطابق نقشه های اجرایی تعیین می شود.

به طور معمول، عمق فونداسیون برای یک پایه ۱۲ متری، حدود ۲ متر است.

کف گودال باید کاملاً تراز و هموار باشد.

2.2 قالب بندی و آرماتوربندی

قالب بندی:

با استفاده از قالبهای فلزی یا چوبی، فضای مورد نظر برای ریختن بتن ایجاد می شود.
· آرماتوربندی:

قفسهای از میلگردهای فولادی (معمولاً از نوع AIII) مطابق نقشه های محاسباتی در داخل قالب ساخته می شود.

این آرماتورها باعث افزایش مقاومت کششی بتن می شوند.

سرمایه گذاری روی کیفیت در مرحلهٔ نصب، از هزینه های گزاف تعمیر و تعویض در آینده جلوگیری خواهد کرد.

نصب بولتها (پایه های اتصال):

این بخش، حیاتی ترین مرحله در فونداسیون است.

بولتها یا صفحه های فلزی که پایهٔ روشنایی به آنها متصل می شود، باید با دقت میلیمتری و به صورت کاملاً شاقول در جای خود قرار گیرند.

کوچکترین انحراف در نصب بولتها، باعث مشکلات جدی در نصب پایه خواهد شد.

از یک جیگ (شابلون) فولادی برای ثابت نگه داشتن بولتها در موقعیت دقیق خود هنگام بتنریزی استفاده می شود.

2.3 بتن ریزی

از بتن با عیار مناسب (معمولاً C25 یا بالاتر) استفاده می شود.
بتن باید به صورت لایه لایه ریخته شده و با ویبراتور کاملاً متراکم شود تا هیچگونه حباب هوایی در داخل آن باقی نماند.

پس از بتن ریزی، سطح آن باید صاف و یکدست شود.

2.4 عمل آوری بتن

بتن باید به مدت حداقل ۷ روز به طور مداوم مرطوب نگه داشته شود (عمل آوری) تا به مقاومت نهایی خود برسد.

پس از کسب مقاومت اولیه (حدود ۷۰ درصد مقاومت نهایی که معمولاً ۷ تا ۱۴ روز طول می کشد)، اطراف فونداسیون با مصالح مناسب پر و کاملاً کوبیده میشود.

 فاز سوم:

نصب پایه و تجهیزات

این مرحله نیازمند دقت، استفاده از تجهیزات مناسب و رعایت کامل اصول ایمنی است.

3.1 حمل و نقل و آماده سازی پایه

پایه ها باید با دقت حمل شده تا از آسیب دیدن پوشش گالوانیزه جلوگیری شود.

قبل از نصب، کلیهٔ قطعات از جمله درب دسترسی، سینی کابل و اتصالات بازبینی می شوند.

3.2 استقرار پایه و شاقول کردن

پایه با استفاده از جرثقیل یا هیدرولیک مخصوص، به آرامی و با کنترل کامل بلند شده و روی بولتهای فونداسیون قرار می گیرد.

مهره ها ابتدا به صورت دستی و سپس با گشتاور مناسب (طبق مشخصات سازنده) بسته می شوند.

شاقول بودن پایه در دو جهت مختلف با استفاده از شاقول لیزری یا اپتیکی به دقت کنترل می شود.

حتی یک انحراف کوچک می تواند در ارتفاع باعث ایجاد لنگر شده و بر مقاومت پایه تأثیر بگذارد.

3.3 سیمکشی و نصب تجهیزات الکتریکی

کابل برق از زیر زمین و از طریق داکت تعبیه شده، وارد پایه می شود.

داخل پایه، سیم کشی تا محل نصب چراغ (در پریز بالای پایه یا ترمینال باکس) انجام می گیرد.

نصب کابل ارت:

اتصال به سیستم ارت برای جلوگیری از برق گرفتگی و حفاظت در برابر صاعقه کاملاً ضروری است.

پایه باید توسط یک سیم مسی به سیستم ارت اصلی متصل شود.

نصب تابلو کنترل (در صورت نیاز):

برای پایه های مجهز به پنل خورشیدی یا سیستمهای کنترل هوشمند، تابلوهای مربوطه در داخل یا بیرون پایه نصب می شوند.

 فاز چهارم:

نصب چراغ و راه اندازی

4.1 نصب سرچراغ (لامپ)

سرچراغ (نورافکن، چراغ خیابانی و …) با رعایت دستورالعمل سازنده روی براکت بالای پایه نصب می شود.

اتصال الکتریکی چراغ به پریز یا ترمینال باکس پایه انجام می گیرد.

این اتصال باید کاملاً عایق و ضد آب باشد.

4.2 تنظیم زاویه تابش

زاویهٔ چراغ برای دستیابی به الگوی روشنایی مطلوب و جلوگیری از ایجاد خیرگی برای رانندگان و عابران تنظیم می شود.

4.3 تست نهایی و راه اندازی

پیش از روشن کردن نهایی، اتصالات سیمی، گشتاور مهره ها و استحکام کلی سازه یک بار دیگر بازبینی می شوند.

سیستم تحت ولتاژ قرار گرفته و عملکرد چراغ، کلیدهای حفاظتی و سیستم کنترل (حسگر حرکتی، فتوسل و …) آزمایش می شود.

فاز پنجم:

نگهداری و بازرسی دوره ای

برای تضمین عمر طولانی و عملکرد مطمئن پایههای روشنایی، یک برنامهٔ منظم نگهداری ضروری است.

بازرسی بصری: بررسی بدنه برای تشخیص زنگ زدگی، ترک خوردگی یا آسیبهای فیزیکی.

بازرسی اتصالات:

کنترل گشتاور مهره ها و اتصالات به ویژه پس از طوفانهای شدید یا زلزله.

بازرسی الکتریکی: بررسی عملکرد چراغها، سیمکشی داخلی و اتصال ارت.

تمیزکاری:

پاک کردن پایه از گردوغبار، فضولات پرندگان و … که می تواند به پوشش محافظ آسیب برساند.

بازسازی پوشش:

در صورت مشاهده آسیب در پوشش گالوانیزه، با استفاده از رنگهای اپوکسی مخصوص، قسمت آسیبدیده ترمیم می شود تا از زنگ زدگی گسترده جلوگیری شود.

نکات کلیدی ایمنی در حین نصب:

استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) مانند کلاه ایمنی، دستکش، عینک و کفش ایمنی.

محصور کردن محل کار و علامتگذاری آن برای آگاهی عابران و رانندگان.

اطمینان از خاموش بودن مدار برق در حین انجام سیمکشی.

استفاده از جرثقیل و ماشین آلات سنگین تنها توسط اپراتورهای مجرب و دارای گواهینامه.

توجه به شرایط جوی؛ در صورت وزش باد شدید یا بارندگی، عملیات نصب متوقف شود.

جمع بندی

نصب و راه اندازی پایه های فلزی روشنایی یک زنجیره به هم پیوسته از مراحل دقیق مهندسی است که از مطالعات اولیه آغاز و به نگهداری مستمر ختم می شود.

رعایت استانداردها در هر مرحله، نه تنها عمر سازه را افزایش می دهد، بلکه ایمنی، زیبایی و کارایی سیستم روشنایی را برای سالهای متمادی تضمین می کند.